2245ta natija
24.4.2024 55
Nargiza Gʻafforova – 23 yoshda, Samarqand viloyati Jomboy tumani “Qang‘li” mahallasi yoshlar yetakchisi. Bugungi kungacha tuman IIB matbuot kotibi, tuman hokimligi sektor kotibi yordamchisi, harbiy qism komandirining ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha maslahatchisi – madaniyat markazi boshlig‘i lavozimlarida ishlagan. “Yilning eng namunali yoshlar yetakchisi” tanlovi respublika bosqichida “Huquqbuzarliklar sodir etishga moyilligi bo‘lgan va jazoni ijro etish muassasalaridan ozod qilingan yoshlar bilan tizimli ishlagan eng namunali mahalla yoshlar yetakchisi” yo‘nalishi bo‘yicha 3-o‘rinni egallagan. Erishgan yutuqlari: “Fidoyi yoshlar yetakchisi” ko‘rik-tanlovining Samarqand viloyati bosqichida 3-o‘rin; “Yilning eng yaxshi yoshlar yetakchisi” tanlovining viloyat bosqichida 2-o‘rin; “Top-100” yoshlar yetakchilaridan biri. Prezident vakiliman! – O‘zbekistondagi eng kuchli 100 yetakchi safida Jomboy tumanidan aynan mening borligim, Prezident vakili ekanligim menga ulkan mas’uliyat yuklaydi, – deydi faxr bilan “Qang‘li” mahallasi yoshlar yetakchisi Nargiza. Uning qanchalik mas’uliyatli inson ekanligini u qilgan ishlar ham ko‘rsatib turibdi. Nargiza G‘afforova “Qang‘li”da yoshlar yetakchisi sifatida 2022-yili 95 nafar, 2023-yili 75 nafar, joriy yilda 8 nafar yoshga amaliy yordam ko‘rsatilishiga erishdi. Jumladan, uch yil mobaynida 178 nafar yoshga qariyb 117 million so‘mlik yordam ko‘rsatilgan. “Besh tashabbus olimpiadasi” 2023-yilgi mavsumida mahalla yoshlari “Street workaut” sport turi bo‘yicha respublikada 3-o‘rinni qo‘lga kiritdi va mahallada zamonaviy sport maydonchasi qurib bitkazildi. “Tashabbusli budjet” loyihasining 2023-yilgi mavsumida “Qang‘li” mahallasi g‘olib bo‘ldi, maktabga qo‘shimcha bino qurilib, mahallaning ichki yo‘llari ta’mirlandi. Jinoyatchilik 70 foizga kamaygan Samarqand viloyati Jomboy tumani “Qang‘li” mahallasida jinoyatchilik o‘tgan yilgiga nisbatan 70 foizga kamaygan. Yoshlar o‘rtasida jinoyatchilik va huquqbuzarliklarning oldini olish maqsadida bir qator tadbirlar amalga oshirilmoqda. Profilaktika inspektori bilan hamkorlikda “xavf” guruhiga kiruvchi yoshlar ro‘yxati shakllantirilib, “Obod va xavfsiz mahalla” qo‘shma qarori asosida jinoyat sodir etishi yoki jinoyatdan jabr ko‘rish ehtimoli mavjud yoshlar bilan individual suhbat olib borib, ularning muammolarini aniqlab, tizimli hal etilmoqda. Amalga oshirilgan ishlar natijasida 10 ga yaqin sodir etilishi mumkin bo‘lgan jinoyatlarning oldi olindi. Yoshlarni harbiy vatanparvarlik ruhida tarbiyalash maqsadida harbiy qismlar bilan hamkorlikda 2023-yil mobaynida 15 ta harbiy vatanparvarlik tadbirlari tashkillashtirildi. Ushbu tadbirlarga 600 dan ortiq yoshlar qamrab olindi. E’tirafga loyiq tajiba Nargiza mahallaning ko‘ngilli yoshlaridan volontyorlar jamoasini shakllantirgan. U o‘z jamoasi bilan mahallasidagi e’tiborga muhtoj aholi holidan xabar olib, ularga qo‘lidan kelgancha yordam berib kelmoqda. – Nafaqat mahallada, balkim tumanda ham e’tibordan chetda qolgan, boquvchisini yo‘qotgan, bemor nuroniylar holidan volontyorlarimiz bilan birgalikda tez-tez xabar olib turamiz, – deya so‘zlab berdi Nargiza G‘afforova. – Ba’zida oziq-ovqat mahsulotlari, ba’zida dori-darmonlar olib borib beramiz. Savobli ishlarimizda bizga tuman hokimi Qayum Sobirov, 2-sektor rahbari Jamshid Ahmedov, tadbirkorlar va homiylarimiz ko‘mak bermoqda. Nargiza G‘afforova jazoni ijro etish muassasasidan ozod etilgan, jazo muddatini o‘tab qaytgan 2 nafar yosh bilan individual mashg‘ulotlarni yo‘lga qo‘ygan. Ularni turli tadbirlarga, sportga jalb etgan. “Besh tashabbus olimpiadasi” esa bu yoshlarsiz o‘tmayapti. – Yoshlar yetakchilarining funksional vazifasiga ko‘ra, jazoni ijro etish muassasalaridan ozod etilgan yoshlar bilan ishlash nazarda tutilgan bo‘lib, men faoliyatim davomida bugungi kunda nafaqat ushbu vazifa bilan, balki jazo muddatini o‘tayotgan yoshlar bilan ham bir qancha tadbirlarni amalga oshirib kelmoqdaman. Jumladan, Jazoni ijro etish departamenti 3-mintaqaviy hudud 37- va 38-manzil koloniyalarda jazo muddatini o‘tayotgan yoshlar bilan davra suhbatlari, sport va madaniy tadbirlar o‘tkazmoqdaman. JIEMdagi yoshlar bizning, O‘zbekistonning yoshlari. Shu sababli, Jomboy tumani yoshlar yetakchilari bilan birgalikda manzil koloniyalarida ham kitobxonlik va sport musobaqalari tashkil qilib, yoshlarga oid davlat siyosati mazmun-mohiyatini ularga ham tushuntirib kelmoqdamiz. Otaliqqa olingan yoshlar “Qang‘li” mahallasida yoshlar yetakchisi mahalladagi yoshlar bilan ishlash chog‘ida ularning qiziqishlari, iqtidori, kelgusidagi rejalaridan kelib chiqqan holda ish tutadi. Shu sababli u mahalla hududida joylashgan 14-maktabning yuqori sinf o‘quvchilari o‘rtasida so‘rovnoma tashkil qilib, shunga ko‘ra tadbir va loyihalar tashkil qiladi. Ichki ishlar sohasiga qiziquvchi va profilaktik nazoratda turuvchi o‘quvchilar bilan Samarqand viloyati Ichki ishlar boshqarmasi “Situatsion markaz”iga, bojxona va uchuvchilik sohasiga qiziquvchi o‘quvchilar bilan Samarqand viloyati Bojxona boshqarmasi, Samarqand xalqaro aeroporti va bojxona postiga, harbiylikka qiziquvchi o‘quvchilar bilan Samarqand viloyati Ichki ishlar boshqarmasi tezkor safarbarlik vazifalarini bajaruvchi otryadi va havo hujumidan mudofaa qo‘shinlari va harbiy havo kuchlariga qarashli harbiy qismlarga sayohatlar tashkil qilib kelmoqda. “Qang‘li” mahallasidan 472 nafar yosh tuman prokurori o‘rinbosari Farrux Doniyorov tomonidan otaliqqa olingan. Bu yoshlarning barchasi bilan individual uchrashib, muammo va takliflari o‘rganib chiqildi. Aniqlangan muammolar “Yo‘l xaritasi”ga kiritilib, hal etib kelinmoqda. Bugungi kungacha 1 nafariga motokultivator uskunasi, 1 nafariga moddiy yordam ajratildi, 2 nafarining kontrakt to‘lovi to‘lab berildi. Mahallada otaliqqa olingan yoshlar ishtirokida “Yoshlar festivali” bo‘lib o‘tdi. Festivalda tuman hokimi, tuman prokurori, tegishli korxona va tashkilot rahbarlari hamda otaliqqa olingan yoshlar va ularning oila a’zolari ishtirok etdi. Festival doirasida turli ko‘rgazmalar, sport musobaqalari, “Zakovat” intellektual o‘yini, kitobxonlik va she’riyat kechasi, bo‘sh ish o‘rinlari yarmarkasi bo‘lib o‘tdi. Huquqiy savodxonlik burchagi tashkil qilinib, tuman adliya bo‘limi tomonidan huquqiy maslahatlar berildi. Otaliqqa olingan yoshlarning barchasi chuqurlashtirilgan tibbiy ko‘rikdan o‘tkazildi. Tadbir ishtirokchilari kasb-hunarga o‘qitish markazi va “Ibrat farzandlari” loyihasi doirasida tashkil etilgan o‘quv markazi faoliyati bilan tanishdi. Mana buni taklif desa bo‘ladi! – Yoshlar yetakchisi sifatida faoliyatimiz endi boshlangan davrda Mahallalarda yoshlar bilan ishlash bo‘yicha Respublika ishchi guruhning Samarqand viloyatiga tashrifi chog‘ida komissiya raisi Qahramon Quronboyevga Jomboy tumanining 3 ta chekka hududiga ko‘chma konteynerli kutubxona tashkil qilish taklifini bildirgan edim, – deydi Nargiza G‘afforova. – Taklifimga ko‘ra, kutubxonalarga 6000 ta kitob olib kelindi. Hozir tumanimizning Qoramo‘yin, Sarqipchoq, Nayman mahallalarida kutubxonalar faoliyat ko‘rsatmoqda. “Tashabbusli byudjet” loyihasining 2022-yilgi mavsumida Jomboy tumanida zamonaviy ko‘rinishga ega axborot kutubxona markazi tashkil etish loyihasi g‘olib deb topildi va tuman markazida zamonaviy, barcha qulayliklarga ega, 16 000 ta kitob jamlangan kutubxona qad rostladi. “Qiyin, ammo sevimli” – Yoshlar yetakchisi va faol yosh sifatida eng asosiy maqsadlarimdan biri yoshlarga oid davlat siyosati har bir xonadonga kirib borishi, har bir yosh ularga yaratilayotgan imkoniyatlardan xabardor bo‘lishi va foydalanishi, ilmga qiziqishi ortib, jamiyatda o‘z o‘rnini topishiga ko‘maklashishdir, – deydi yoshlar yetakchisi. – OTM bitiruvchi kurs talabalari uchun “Yoshlar – kelajak bunyodkorlari” klubi faoliyatni yo‘lga qo‘ymoqchimiz. Klub doirasida onlayn darslar va treninglar, oflayn davra suhbatlari va amaliyotlar bo‘lib o‘tadi. Klubni muvaffaqiyatli tamomlagan iqtidorli yoshlar tuman hokimi boshchiligidagi ishchi guruh suhbatidan o‘tib, mutaxassisligi bo‘yicha ishga qabul qilinadi. Ayrim hamkasblarimiz “yetakchilik qiyin”, deb nolib qolishadi. Tan olaman, qiyin. Ammo o‘z ishini sevgan inson uchun bu qiyinchilik ko‘rinmaydi. Men ishimni yaxshi ko‘raman.
24.4.2024 89
Yoshlar orasida til o‘rganishga ishtiyoq ham, ular uchun yaratilayotgan imkoniyatlar ham ortib bormoqda. Shunday imkoniyatlardan biri Yoshlar ishlari agentligining “Ibrat farzandlari” loyihasi hisoblanadi. Til o‘rganishning bepul, oson, kreativ va qulay tomonlari shu ilovada jamlangan. Loyiha 2022-yilda o‘z faoliyatini boshlagan bo‘lsa, bugungi kunga kelib yoshlar orasida keng ommalashdi. Bundan tashqari, yoshlarni fikrlashga undovchi “Ibrat Quiz”, “Ibrat Debate”, “Speaking Club” va bir qator marafonlar o‘tkazib kelinmoqda. Masalan, fevral oyida boshlangan ikki bosqichli ingliz tili marafonini til o‘rganuvchi yoshlar katta qiziqish bilan kutib oldi. Birinchi bosqich 15 kun davomida “Ibrat Academy” ilovasi orqali bo‘lib, sun’iy intellekt tomonidan baholangan. Bunda 100 nafar ishtirokchi saralab olinib, ikkinchi bosqichga o‘tdi. Keyingi bosqich mock IELTS imtihoni ko‘rinishida, offlayn tartibda bo‘ldi. 7 nafar g‘olibga Londonga 1 haftalik ta’lim sayohati, qolgan barcha ishtirokchilarga 1 million so‘mdan pul mukofoti taqdim etilgan. Londonga yo‘llanma olgan yoshlar ko‘pchilikka qiziq bo‘lsa kerak. “Yoshlar ovozi” g‘oliblar bilan bog‘lanib, bir qancha savollarga javob topishga harakat qildi. “Londonga ikkinchi yo‘llanma” Jasminabonu Ismoilova 11-sinf o‘quvchisi. Shu kunga qadar IELTSdan uch marotaba 8,5 natijani qo‘lga kiritgan. “To‘g‘risini aytsam, boshida o‘zimga ishonib, yutaman deb o‘ylagan edim. Chunki IELTSdan uch marta 8,5 balni qo‘lga kiritganman va 6 nafar o‘quvchim bor. Ularga individual dars o‘taman. Qarasam, o‘qituvchilar ko‘p ekan, lekin to‘xtamasdan harakat qildim. Birinchi o‘rinni olganimni eshitib juda xursand bo‘ldim. 2022-yil “Xorijiy tillarni o‘qitish bo‘yicha eng yaxshi maktab” tanlovida g‘olib bo‘lib, 500 million so‘m pul mukofoti va Londonga 1 haftalik yo‘llanma yutib olgandim. Endi esa yana Londonga borish imkoniga ega bo‘lyapman”, – deydi Jasminabonu. Farzand tarbiyasida, ta’lim olishida ota-onaning o‘rni beqiyos. Jasminabonuning ham ota-onasi ingliz tili o‘qituvchisi ekani uning tilga yoshlikdan mehr qo‘yishiga sabab bo‘lgan. Keyinchalik o‘zi ham o‘quv markazida dars berishni boshlagan. Qahramonimiz yaqinda maktabni tamomlaydi, u qaysi universitetga hujjat topshirmoqchi ekaniga qiziqdik. “Amerikaning “Wesleyan University” universitetiga grant yutib olganman. O‘qishim va yashashim uchun hamma xarajatlarni qoplaydi”, – deydi Jasminabonu. Aytgancha, bu Amerikadagi eng nufuzli universitetlardan biri ekan. “Uchta tilni o‘rganyapman” Marafon haqida ko‘pchilik ijtimoiy tarmoqlar orqali yoki kimningdir tavsiyasi bilan xabar topgan va qatnashish istagi paydo bo‘lgan. Sevaraxonning oila a’zolari ham til o‘rganishga katta qiziqish bildiradi. U marafon haqida ukasidan eshitgan va uning tavsiyasi bilan qatnashishga ahd qilgan. – Ukam “Ibrat farzandlari” loyihasini anchadan beri kuzatib boradi. Natijasi esa yomon emas. Marafonda ilovadan to‘liq foydalanishni boshladim. Qatnashish davomida ingliz tilidan kamchiliklarimni to‘ldirib, yanayam yaxshilashimga katta yordam berdi, – deydi Sevara Rohataliyeva. – Tengdoshlarimga ham ilovadan foydalanib, til o‘rganishini tavsiya qilaman. Chunki o‘zim ham ilovada yana ikkita tilni o‘rganishni boshladim. Bular rus va turk tillari. Ilova oraqali til o‘rganish men uchun har taraflama qulay. Masalan, har bir darsdan keyin sinov testlarining borligi o‘tilgan darsni mustahkamlashga yordam beradi. Darslarning onlaynligi vaqtni tejashga va to‘g‘ri taqsimlashga yordam beradi. Sevaraxon tibbiyot yo‘nalishida o‘qiydi. Aytishicha, til o‘rganish o‘qishining keyingi bosqichlarida juda zarur. “Universitetdan “acceptance letter” kutyapman” Azizbek Tojiddinovning maqsadlari juda ko‘p. Ularga erishish uchun til o‘rganishni muhim deb hisoblaydi. Chunki chet elda o‘qish istagi va tanlagan sohasi shuni talab qiladi. Shuning uchun uch yildan beri inliz tilini o‘rganib kelmoqda. Yaqinda IELTSdan 7,5 natijani qo‘lga kiritgan Azizbek Amerika universitetidan tavsiya xati kelishini kutyapti. “Marafon haqida boshlanishiga bir kun qolganida eshitdim va qatnashishga qaror qildim. Maqsadim yo‘llanmani qo‘lga kiritish edi va men buni uddaladim. Jarayon unchalik qiyin kechmadi. Faqat boshida vaqtni taqsimlab olishga biroz qiynaldim. Keyinchalik o‘z o‘rniga tushib ketdi. Marafon davomida ilovani to‘liq o‘rganib chiqdim va menga yoqdi. Ayniqsa, til o‘rganishni endi boshlaganlar uchun juda qulay va foydali bo‘la olishiga ishonchim komil”. Aytishicha, Azizbek kelajakda kiber xavfsizlik bo‘yicha mutaxassis bo‘lmoqchi. Bu soha bugungi kunda rivojlanayotgan sohalardan biri. Yurtimiz kelajagi uchun bunday yoshlarning yetishib chiqayotgani juda quvonarli. “Ibrat”ga rahmat!” Boyqobilov Islombek ham “Ibrat Academy” ilovasi ilova orqali xitoy tilini o‘rganishni boshlagan. Ingliz tili esa, aytishicha, uning hayotida katta o‘ringa ega. Chunki ishi va loyihalarini amalga oshirishida bu til muhim omil hidoblanadi. “Ilova orqali men IELTS imtihoniga qanchalik tayyor ekanligimni bilib oldim. Yaqinda imtihon topshirish niyatidaman. Marafonda g‘olib bo‘lganim esa meni juda quvontirdi. Sayohat davomida biz uchun manfaatli bo‘lgan turli tashrif va uchrashuvlar tashkil qilinadi degan umiddaman”. Islombek hozir 8 nafar o‘quvchiga ustozlik qilib, ingliz tilini o‘rgatib kelmoqda. Buning qiyinchiliklari haqida u juda yaxshi biladi va “Ibrat farzandlari” loyihasiga o‘zining minnatdorligini bildirdi: “O‘qituvchi sifatida bu ilovadan foydalanishni barcha yoshlarga tavsiya qilgan bo‘lardim. Sababi bu ilova qisqa vaqt ichida yaxshigina muvaffaqiyatga erishdi va bundan keyin ham ilmga chanqoq yoshlar bor ekan, o‘sishdan to‘xtamaydi”. “Barcha uchun foydali” Yangi O‘zbekiston Universiteti talabasi Shamshodbek Ahmadov “Ibrat Academy” ilovasidan 2023-yil iyul oyidan beri foydalanadi va koreys tilini o‘rganmoqda. – Koreys tilini qimmat kurslarga borib yoki internetda ingliz tili yordamida o‘rgangandan ko‘ra, “Ibrat”da o‘rganish yaxshiroq. O‘zbekchada tushuntirishlari ajoyib, – deydi Shamshodbek. – Test savollaridagi ba’zi kamchiliklarni aytmaganda, barcha uchun juda foydali ilova desam yanglishmayman. U ilovadan til o‘rganishni davom etishini alohida ta’kidladi. Shu kungacha ilova orqali koreys, ingliz va rus tilini o‘zlashtirishga harakat qilgan. Endi esa Yapon tilini o‘rganmoqchi. “Turk tilini ham o‘rganmoqchiman” – 2500 dan ortiq ishtirokchi qatnashgan marafonda kuchli 7 likka kirganimdan juda xursandman, – deydi Ilhomjon Baxronov. – Marafonda berilgan vazifalarni 15 kun davomida o‘z vaqtida bajarib bordim. Ikkinchi bosqichga o‘ta olsam, yo‘llanmani qo‘lga kirita olaman deb o‘ylagandim va buni uddaladim. Marafondan oldin IELTS imtihonini topshirgani unga qo‘l kelgan. Chunki imtihonga tayyorlanish jarayoni ancha qizg‘in kechadi. Hozir esa IELTSdan 8 ball sohibi. “2023-yil avgust oyidan beri shu ilovadan foydalanaman. Interaktiv, bir vaqtda ko‘p tillarni o‘rganish imkoniyati va har bir mavzu uchun testlar mavjudligi juda ham foydali va samarali. Hozir rus va turk tillarini ilova orqali o‘rganishni boshlaganman. Turk tilini mukammal o‘rganib, keyingi marafonlarda turk tilidan qatnashish niyatim ham bor”, – deydi u. “Do‘stlarimga tavfiya qilaman” Komila Nurullayeva 2023-yil avgustdan beri ilova orqali ingliz va koreys tilini o‘rganadi. “Ilovaga rus tilida o‘tiladigan darslar qo‘shilsa, maqsadga muvofiq bo‘lardi. Chunki menga o‘xshab o‘zbek tilini yaxshi bilmaydiganlar ilovadan ayrim tillarni o‘rganishga qiynalishadi. Agar shu taklifim inobatga olinsa, bu ilovadan boshqa davlat vakillari ham foydalanish imkoniyati oshadi. Balki “duolingo” ilovasi darajasiga ham chiqib olishi mumkin. Bu ilovadan ham bir yildan beri foydalanaman. Lekin “minus” taraflari ham bor”.
24.4.2024 54
Kitobxonlik va kutubxonalar biz uchun qanchalik muhim? Davlat Statistika agentligining ma’lumotlarini e’tiboringizga havola etmoqchiman. 2000 va 2021-yillar oralig‘i. Bu yillar ichida bir o‘g‘il yoki qiz tug‘ilib, oila qurish darajasigacha kelishi mumkin. Millionlab o‘zbek yoshlarining dunyoga kelishidan tortib, ilm olish va oila qurishiga qadar guvohlik qilgan bu yillar O‘zbekistonda kutubxonalar soni 15 baravarga kamayib ketishidek voqeaning ham shohidi bo‘ldi. Mamlakatimizda 2000-yilda faoliyat yuritgan 6 027 ta kutubxona 20 yil ichida qanday qisqarib borganini statistikada ko‘raylik: 2001-yilda — 5 936 ta; 2002-yilda —5 943 ta; 2003-yilda — 6 158 ta; 2004-yilda — 5 953 ta; 2005-yilda — 5 892 ta; 2006-yilda — 1 200 ta; 2007-yilda — 1 521 ta; 2008-yilda — 1 650 ta; 2009-yilda — 2 722 ta; 2010-yilda — 2 809 ta; 2011-yilda — 2 809 ta; 2012-yilda — 2 831 ta; 2013-yilda — 2 834 ta; 2014-yilda — 2 877 ta; 2015-yilda — 2 914 ta; 2016-yilda — 2 908 ta; 2017-yilda — 2 898 ta; 2018- yilda — 2 902 ta; 2019- yilda — 398 ta; 2020 -yilda — 400 ta. 2020-yildan boshlab har yili 2 taga ko‘paymoqda (2021-yilda 402). Xo‘sh, axborot resurs markazlari bu ahvolga o‘z-o‘zidan kelib qoldimi? Bugunning yoshlarida kitob o‘qishga vaqt topilmayaptimi yoki hafsala? Bu savollar bilan tengdoshlarimga yuzlandim. “Ochig‘i, hozirgi avlod kitob o‘qimayapti deyishga uyalaman, garchand bu haqiqat bo‘lsa-da. Chunki o‘zim ham shu avlod vakiliman. Ammo biz kitob o‘qimayapmiz. Kursdoshlarimdan misol ko‘rsatishim mumkin, ular faqat oraliq yoki yakuniy nazorat ishi uchun berilgan topshiriq yuzasidan kutubxonaga kirishi mumkin. Shaxsan men boshqa payt mustaqil adabiyotlar o‘qish uchun borganlarini ko‘rmadim. Bu esa bizning fojiamiz”, – deydi O‘zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti talabasi Orzumurod Qosimov. Tengqurlarimdan eshitayotgan fikrlarim xilma-xil. Biroq yuridik universiteti talabasi aytgan mana bu fikr e’tiborimni tortdi: “Yaqinda Milliy kutubxonaga borgandim. U yerga kirish, a’zo bo‘lish va shunga o‘xshash tashkiliy masalalar kitob o‘qishga hafsalamni so‘ndirib qo‘ydi. Bu ovoragarchiliklarni soddaroq qilishning ham imkoni bordir?”. Shu mazmundagi so‘zlarni Milliy kutubxonamizning yana bir nechta a’zolaridan eshitdim. Balki shuning uchun ham kitobxonlar u yerga borishdan ko‘ra, uyda elektron kitob varaqlashni ma’qul ko‘rgandir. Avvalgi davr hamda hozirgi vaziyatni taqqoslash maqsadida kitob o‘qish va kutubxonalar mavzusidagi savolim bilan ziyoli otaxon – Ne’mat otaga yuzlandim: “Menimcha farzandlarimizni kitobdan ko‘ra qiziqroq narsalar o‘ziga qaratib qo‘ydi. Biz nimanidir bilmoqchi bo‘lsak, kechasi bilan kutubxonada qolardik. Kitob varaqlashdan boshqa choramiz yo‘q edi. Biroq bugun telefon, internet kabilar qog‘oz kitobning o‘rnini egallab bormoqda. Ma’lumotlarni izlash ularda ham qulay, ham ko‘p vaqt talab etmaydi. Menimcha, shu sababli ko‘p kitoblar “egasiz qolyapti”, – degan javobni oldim. Ne’mat ota haq. Shu o‘rinda yana bir statistikani e’tiboringizga havola etsam. Yaqinda mamlakatlarning kitobxonlik darajasi haqidagi ma’lumot chiqdi. Unda 73 foiz ko‘rsatkich bilan AQSh yetakchilik qilayotgan bo‘lsa, keyingi o‘rinlarni (70, 57, 39 foiz) Xitoy, Rossiya hamda Turkiya egallagan. O‘zbekistonda bu ko‘rsatkich 0,7 foiz. Internet, texnologiya, smartfonlar masalasida bizdan bir necha yillar oldinda bo‘lgan mamlakatlar va yoshlari kitobni o‘ziga do‘st bilyapti. Nazarimda, ular aynan kitob va kutubxonadan uzoqlashmayotgani sababli ham rivojlanish, ixtirolar bobida o‘rnak olsa arzigulik natijalar qayd etmoqda. So‘nggi so‘z o‘rnida aytmoqchimanki, kutubxonalaridan voz kechayotgan mamlakatning ertasi, kitobdan voz kechayotgan avlod qo‘lida qoladi. Yaxshiyamki, mamlakatimizda yoshlar siyosatiga mas’ul tashkilotlar “Yosh kitobxon”, “Yosh kitobxon oila”, “Mutolaa” loyihalarini hayotga tatbiq etmoqda. Ajab emas, shular orqasidan kelgusida kitobsevar xalqlar reytingida o‘rnimizni yaxshilasak...
23.4.2024 84
“O‘zsuvta’minot” respublika miqyosida hududlar kesimida aholining markazlashgan ichimlik suvi bilan ta’minlanganlik darajasi bo‘yicha infografika taqdim etdi. Unga ko‘ra, Toshkent shahri 97,7 foiz ko‘rsatkich bilan yetakchi o‘rinda bo‘lsa, eng quyi natija — Qashqadaryo viloyatida 59,4 foizni tashkil etmoqda. Ushbu ko‘rsatkich qolgan hududlarda quyidagicha: Andijon viloyatida – 90,9 foizBuxoro viloyatida – 73,2 foizJizzax viloyatida – 70,4 foizQoraqalpog‘iston Respublikasi – 72,4 foizFarg‘ona viloyati – 79,4 foizXorazm viloyati – 90,4 foizSamarqand viloyati – 75,4 foizNamangan viloyati – 82,7 foizSirdaryo viloyati – 86,9 foizSurxondaryo viloyati – 62,9 foizToshkent viloyati – 79,4 foiz.
23.4.2024 93
Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiga yo‘l harakati qoidalari buzilishiga oid ma’lumotlar 48 soat ichida kelmasa bekor bo‘lishi to‘g‘risidagi tartib kiritilmoqda. Bu borada ayni paytda Oliy Majlis Qonunchilik palatasida bo‘lib o‘tayotgan yig‘ilishda muhokama qilinayotgan qonun muhokamasida ma’lum qilindi. Qayd etilishicha, qonun loyihasi bilan avtomatlashtirilgan foto va video qayd etish texnika vositalari orqali yo‘l harakati qoidalari buzilganligi qayd etilgan hollarda transport vositasining mulkdori to‘g‘risida ma’lumot mavjud bo‘lmasa, shuningdek maxsus avtomatlashtirilgan foto va video qayd etish texnika vositalari orqali qayd etilgan yo‘l harakati qoidalari buzilishiga oid ma’lumotlar jarima solish to‘g‘risida qaror chiqarishga vakolatli bo‘lgan mansabdor shaxsga 48 soat ichida yuborilmagan bo‘lsa ishni ko‘rib chiqish tugatish belgilanmoqda. Velosiped haydovchilari uchun ham javobgarlik belgilanmoqda Bundan tashqari, loyihada kichik hajmli elektr dvigatelli transport vositalari hamda individual harakatlanish vositalarini (skuter, moped, velosiped haydovchi, individual harakatlanish vositasini, ulovli aravani boshqarib boruvchi shaxs tomonidan sodir etilishi) boshqarish jarayonida sodir etilgan huquqbuzarliklar uchun ma’muriy javobgarlikni belgilash nazarda tutilmoqda. Shuningdek, MJtKning 171-moddasiga tez tibbiy yordam va yong‘in-qutqaruv bo‘linmalari transport vositalari tomonidan sodir etilgan qoidabuzarliklar yuzasidan yuritilgan ma’muriy ishlarni ortiqcha qog‘ozbozlikdan voz kechgan holda tugatish tartibini joriy etish belgilanmoqda.
23.4.2024 153
Zarifa Jabborova – 2022-yil yanvardan buyon Surxondaryo viloyati Termiz shahar “Jayhun” mahallasi yoshlar yetakchisi sifatida ishlamoqda. U yetakchilikka kirishgan kundan boshlab, yoshlarga do‘st bo‘ldi, ularning muammolarini o‘zining muammosi deb bildi. Mahallasi yoshlarining yaxshi sharoitlarga ega bo‘lishi uchun barcha imkoniyatlarni ishga solib kelmoqda. Zarifa bilan suhbatlashganimizda “Yoshlar yetakchisi vazifasida ishlar ekanman eng katta maqsadim mahallam yoshlari uchun barcha sharoitlarga ega zamonaviy sport obyekti barpo etish” degan yaxshi tashabbus boshlaganini bildirdi. Qahramonimiz faoliyatini 19 yoshida maktabda kutubxonachilikdan boshlagan. 8 yil davomida kutubxonachi va o‘qituvchi sifatida yoshlar bilan ishladi. 2020-yildan Termiz shahridagi “Farhod” mahallasida rais o‘rinbosari lavozimida faoliyatini davom ettirib, aholi bilan ishlash borasida qimmatli tajriba to‘pladi. Bu tajribalari bugun “Jayhun” mahallasidagi yetakchilik faoliyatida qo‘l kelmoqda. Zarifa Jabborova “Jayhun” mahallasi balansini shakllantirish maqsadida o‘tkazgan xatlov davomida mahalla yoshlarini qiynayotgan ko‘plab muammolarni o‘zi uchun “kashf qildi”. Kimdir ota-ona qaramog‘idan erta mahrum bo‘lgan, boshqasi yetishmovchilik sabab o‘qishini tashlab ketgan, yana biri esa moddiy qiyinchilik sabab salomatligini tiklashga imkon topa olmayapti... “Jayhun” mahallasi balansi: Aholi soni: 4503 nafar Xonadonlar: 1332 ta Koʻchalar: 4 ta Yoshlar: 1098 nafar Ayollar: 546 nafar “Yashil” toifa: 775 nafar “Sariq” toifa: 323 nafar “Qizil” toifa: 19 nafar Yoshlar yetakchisi xatlov davrida barcha yoshni tinglashga harakat qildi. Faoliyatining ilk kunlaridanoq mavjud muammolarni hal etish choralarini izladi. Xususan, yetishmovchilik sabab o‘qishni tashlab ketgan Davron Bobonazarovga homiylar yordamida kompyuter hamda printer olib berilib, Termiz davlat universiteti yaqinidan unga kompyuter xizmatlari markazi ochib berildi. Universitet ma’muriyati bilan kelishgan holda Davron yana o‘qishga qaytarildi. “Besh tashabbus” – katta maydon – Ikki yillik faoliyatim mobaynida mahallam yoshlari bilan juda ko‘p marralarga erishdim, – deydi Termiz shahar “Jayhun” mahallasi yetakchisi Zarifa Jabborova. – “Jayhun”da iqtidorli yoshlar juda ko‘p. Faqat ularni ommaga ko‘rsatish, iqtidorini “ko‘z-ko‘z” qilish kerak. Bu borada bizga “Besh tashabbus olimpiadasi” katta maydon vazifasini o‘tab bermoqda. Olimpiadaning har mavsumida mahallam yoshlari respublikada munosib ishtirok etmoqda. “Jayhun” mahallasida yashovchi Gʻayrat Doniyorov “Besh tashabbus olimpiadasi” 1-mavsumida stol tennis bellashuvlari final bosqichida qatnashib, 4-o‘rinni qo‘lga kiritdi. Olimpiadaning 3-mavsumida “Milliy raqs ijrochiligi” bo‘yicha Dilnoza Normamatova Respublikada g‘oliblikka erishdi. U hozir Surxondaryo viloyati “Barkamol avlod bolalar raqs maktabi”da raqs rahbari sifatida ishlamoqda. 80 dan ortiq shogirdlariga raqs sirlarini o‘rgatib kelmoqda. Bundan tashqari, Dilnoza shahardagi 2 ta bolalar bog‘chasida ham faoliyat olib boryapti. 2022-yil mahalladagi uyushmagan yoshlar o‘rtasida o‘tkazilgan mini futbol bo‘yicha DXX kubogi musobaqasida “Jayhun” mahallasi yoshlari Termiz shaharda birinchi bo‘lishni uddalashdi. 2023-yil “Navro‘z kubogi” mini futbol musobaqasida viloyatda 3-o‘rinni band etishdi. Ehtiyojmand yoshlar “Yoshlar daftari”ga kiritilib, amaliy yordamlar ko‘rsatildi. Masalan: – 21 nafari kasb-hunar va tadbirkorlikka o‘qitildi; – 7 nafariga haydovchilik guvohnomasi olishga ko‘maklashildi; – 19 nafariga zarur texnikalar olindi; – 39 nafarining shartnoma puli to‘landi; – 5 nafari zamonaviy kasblarda o‘qishga yo‘naltirildi; – 12 nafariga davolanish xarajatlari uchun moddiy yordan berildi; – 8 nafarining safarbarlik chaqiruvi badali to‘lab berildi. Hech kim e’tibordan chetda emas Yetakchi tashabbusi bilan mahalla yoshlarining 8 nafari “Amudaryo bolalarni sog‘lomlashtirish oromgohi”da bepul dam olishga, 3 nafari Samarqand va Toshkent shaharlariga sayohatga yuborildi. Jinoyatchilikka moyilligi bor 2 nafar yosh “Jasorat maktabi” o‘quv yig‘inida va ijtimoiy himoyaga muhtoj ishsiz 5 nafar yoshning DXX akamediyasi tashkil etgan o‘quv-yig‘inlarda ishtiroki ta’minlanib, ularni vatanparlik ruhida tarbiyalash borasida samarali ishlar qilindi, migratsiyaga ketishining oldi olindi. Yoshlar o‘rtasida jinoyatchilikning oldini olish bo‘yicha hisobda turgan yoshlarning 3 nafarining bandligi ta’minlandi. Jazoni ijro etish muassasasidan qaytgan yoshlar sport musobaqalariga, qiziqishiga qarab kasb ta’limiga yo‘naltirildi. O‘qishi oxiriga yetmagan chin yetim Jasmina Shaymulina darslarini davom ettirishi uchun unga vasiy tayinlab, boshqa maktabga ko‘chirildi. Birinchi guruh nogironi Zuhra Safarova “og‘ir toifa”ga kiritilib, aravacha bilan ta’minlandi. “Og‘ir toifa”ga kiritilgan Odiljon Jo‘rayevga homiy orqali kompyuter jamlanmasi olib berildi. Mahalla yoshlari qiziqishidan kelib chiqib, til o‘rganishi va sport bilan shug‘ullanishi uchun otaliqqa biriktirilgan Milliy gvardiya harbiy xizmatchilari bilan tizimli ishlar amalga oshirilyapti. Ular uchun maxsus reja ishlab chiqilib, bandligiga erishilmoqda. 8 nafar yosh migratsiyadan qaytarildi 2023-yil boshida Yoshlar ishlari agentligi direktori Alisher Sa’dullayevning talabalarni vaqtinchalik uy-joy bilan ta’minlash borasidagi tashabbusiga javoban Zarifa Jabborova yashash uyida 7 nafar talabani shartnoma asosida kvartira bilan ta’minlagan. “Jayhun” mahallasidan 30 nafar yosh mehnat migrant sifatida chetga chiqib ketgan edi. Yetakchi sa’y-harakatlari natijasida ularning 8 nafari ortga qaytarildi. Migratsiyadan kelgan yoshlarni nemis tili va zamonaviy kasblarga o‘qitishga yordam berilmoqda. Rossiyada ishlab qaytgan Ulug‘bek Shodmonov, Islom Shodmonov va Zafar Eshboyevlar hozir chet tilini o‘rganmoqda. Ularning o‘quv xarajatlari “Yoshlar daftari” jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan qoplab berildi. 4 yildan beri xorijiy migratsiyada yurgan yolg‘iz ona 3 nafar voyaga yetmagan farzandini yaqin dugonasiga tashlab ketgani, buning natijasida qizlar qarovsiz qolib, ularning xulqida salbiy o‘zgarishlar borligini aniqlagan yetakchi onani migratsiyadan kaytarishga erishdi. Qizlar uchun esa psixolog biriktirildi. Yoshlarga qanot bo‘lish kerak “Jayhun” mahallasi yetakchisi Zarifa Jabborova bilan suhbatimiz yakunida yoshlar yetakchisi sifatida ishlash davomida o‘zi guvoh bo‘lganlari haqida gapirib berdi: – Mahallada ijtimoiy muhitni yaxshilash va jinoyatchilikning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar va o‘rganishlarim natijasida shunga amin bo‘ldimki, 60-70 foiz yoshlar o‘rtasidagi jinoyatlar qarovsiz qolgan, ajrashgan, yolg‘iz ota yoki ona bilan yashayotgan, ota-onasi migratsiyaga chiqib ketgan farzandlar o‘rtasida sodir etilmoqda. O‘spirinlik davridagi o‘zgarishlar yosh qizlarga juda qattiq ta’sir etib, ular do‘stlaridan orqada qolishining guvohi bo‘lyapman. Bu borada ota-onalar bilan mahalla xodimlari alohida suhbatlar o‘tkazib, tushuntirish ishlarini olib boryapmiz. Ba’zida yonimga ichkilikga ruju qo‘ygan yoki oilasida doimiy janjal bo‘ladigan yoshlar kelib hissiyotlari, kechinmalari haqida gapiradi. Ularning fikrlashlarini eshitar ekanman, suhbatdoshlarimni uchish istagi bor, ammo qanoatidan ayrilgan qushga o‘xshataman. Ularga ikki og‘iz shirin so‘z, mehr-muhabbat va e’tibor bo‘lsa bas, ular ulkan marralarni zabt eta oladi.